روایاتى از ائمه درباره «نوروز» نقل شده است از جمله :
۱ . امام
صادق(علیه السلام) مى فرماید : «روز نوروز ، روزى است که خداوند متعال در
آن از بندگانش پیمان و میثاق بندگى گرفته است که چیزى را شریک خداوند قرار
ندهند و به پیامبران و جانشینان آن ها ایمان بیاورند و روز نوروز ، اولین
روزى است که خورشید طلوع کرد.. . روزى است که در آن کشتى نوح به خشکى
رسید.. . روز نوروز ، روزى است که خداوند متعال جبرئیل را بر پیامبرش نازل
کرد و روزى است که پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) حضرت على(علیه السلام)
را بر دوش گرفت تا بت هاى قریش را از بالاى خانه خدا پایین بیاورد.. . و آن
روزى است که حضرت على(علیه السلام) در این روز بر دشمنانش در جنگ نهروان
پیروز گشت .. .
۲ . امام صادق(علیه السلام) باز مى فرماید :
«هنگامى که روز ]عید[ نوروز آمد ، غسل کن و بهترین و پاک ترین لباست را
بپوش و با بهترین عطرها خود را خوش بو کن و در این روز ، ]مستحب است[ روزه
بگیرد .»•
نوروز را نگه داشتند و محتوای آن را عوض کردند. نوروز در ایران، جشنی در خدمت حکومتهای استبدادیِ قبل از اسلام بود! به همین خاطر است که «نوروز باستانی»، «نوروز باستانی» میگویند! «نوروز» اش خوب است، ولی «باستانی» اش بد است! «باستانی» یعنی این که همه این جشنهای دوره سال - مثل جشن «نوروز»، یا جشن «مهرگان»، یا جشنهای دیگری نظیر «خردادگان»، «مردادگان» و جشنهای گوناگونی که قبل از اسلام بوده است - در خدمت حکومتهای استبدادی و سلطنتهای پوسیده دوران جاهلیت ایران بود! محتوای نوروز، محتوای مردمی و خدایی نبود؛ توجّه و ارادت به حضرت حق در آن نبود؛ جهات عاطفی و انسانی و مردمی در نوروز نبود! ملت ایران نوروز را نگه داشتند؛ اما محتوای آن را عوض کردند. این محتوای امروز نوروز ایرانی، غیر از محتوای باستانی است.
ادامه را حتما بخوانید....
.
ادامه مطلب ..."نوروز" و "مهرگان" دو جشن بزرگ نزد آریاییان بود و در عهد ساسانیان، نوروز یعنی روز اول سال ایرانی و نخستین روز از فروردین ماه.
دکتر محمد معین در فرهنگ فارسی خود نوشته است:
"آثار و قراینی که دردست است، میرساند پس از اسلام همواره جشن نوروز برپا
میشده ومراسم آن با تصرفات و تغییراتی از عهدی به عهد دیگر منتقل
میگردیده است، تا عصر حاضر که آن بزرگترین جشن ملی ایرانیان محسوب
میشود."
دراین کتاب به نوروز عامه و خاصه اشاره شده است: در نوروز
عامه، پنج روز اول ماه فروردین، شاهان حقهای حشم و لشکر را میگزاردند و
حاجت آنان روا می کردند) و نوروز خاصه، جشنی بوده که از ششم فروردین به بعد
برپا می داشتند.
در این ایام شاهان زندانیان را آزاد و مجرمان را عفو میکردند و به شادی میپرداختند.
ایرانیان باستان از چند روز پیش از فرارسیدن بهار و آغاز سال نو به استقبال نوروز میرفتند و با برپایی مراسم گوناگون، آیین نوروز را هرچه باشکوه تر برگزار میکردند.
این رسم دیرین که همچنان ادامه دارد در گوشه وکنار سرزمین پهناور ایران در میان اقوام مختلف به اشکال گوناگون برگزار میشود.
درمورد خاستگاه نوروز نظرات فراوانی وجود دارد، گروهی آن را به روزگار "جمشید جم" پادشاه کیانی و گروهی به دوره های پیش از این منسوب میدانند.
"ابوریحان بیرونی" درکتاب"التفهیم" پرواز جمشید به آسمان را آغاز جشن نوروز دانسته و چنین نوشته است: "چون جمشید برای خود گردونه بساخت دراین روز سوار شد، دیوها گردونه را به هوا بردند، مردم از دیدن این امر در شگفت شدند و این روز را جشن گرفتند."
خانهتکانی یکی از آیینهای نوروزی است که مردم بیشتر مناطقی که نوروز را جشن میگیرند به آن پایبندند. در این آیین، تمام خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز میشوند. این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار میشود.
همچنین رسم افروختن آتش در بامداد نوروز بر پشت بامها در میان برخی از زرتشتیان (از جمله در برخی از روستاهای یزد در ایران) مرسوم است.
علاوه بر این، سفره هفت شین در میان زرتشتیان، و سفره هفت میم در برخی نقاط واقع در استان فارس در ایران متداول است. در جمهوری آذربایجان عدد هفت اهمیتی ندارد و بر روی سفرههای نوروزی خود، آجیل قرار میدهند.
غذاهای نوروزی
یکی از متداولترین غذاهایی که به مناسبت نوروز پخته میشود، سمنو (سمنک،
سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است. این غذا با استفاده از جوانه گندم تهیه
میشود. در بیشتر کشورهایی که نوروز را جشن میگیرند، این غذا طبخ میشود.
در برخی از کشورها، پختن این غذا با آیینهای خاصی همراه است. زنان و
دختران در مناطق مختلف ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و
ازبکستان سمنو را بهصورت دستهجمعی و گاه در طول شب میپزند و درهنگام
پختن آن سرودهای مخصوصی میخوانند. برای نمونه در افغانستان در یکی از
مشهورترین ترانهها، این بیت به تکرار خوانده میشود:
سمنک در جوش ما کفچه زنیم دیگران در خواب ما دف چه زنیم
پختن غذاهای دیگر نیز در نوروز مرسوم است. بهطور مثال در بخشهایی از
ایران؛ سبزی پلو با ماهی در شب عید، در افغانستان سبزی چلو با ماهی, در
ترکمنستان؛ نوروزبامه، در قزاقستان؛ اویقی آشار، در بخارا؛ انواع
سمبوسه پخته میشود. بهطور کلی پختن غذاهای نوروزی در هر منطقهای که
نوروز جشن گرفته میشود مرسوم است و هر منطقهای غذاها و شیرینیهای مخصوص
به خود را دارد.
دید و بازدید
دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی از سنتهای نوروزی است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن میگیرند، متداول است. در برخی از مناطق، یاد کردن از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان در نوروز نیز رایج است.
مسابقات ورزشی
برگزاری مسابقات ورزشی عمومی در معابر شهری و روستایی، یکی دیگر از
آیینهایی است که در برخی از کشورها به مناسبت نوروز برگزار میشود. در
ترکمنستان، مردان و زنان ترکمن، بازیها و سرگرمیهای ویژهای از جمله
سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی و شطرنج برگزار میکنند.
برپایی جنگ خروس و شاخزنی قوچها از دیگر مراسمی است که در ترکمنستان
برگزار میشود.
در استانهای شمالی افغانستان نیز مسابقات بزکشی به مناسبتهای مختلف از جمله نوروز برگزار میشود.
طبیعتگردی
مردم ایران روز سیزدهم فروردین، به مکانهای طبیعی مانند پارکها، باغها،
جنگلها و ماطق خارج از شهر میروند. این مراسم سیزدهبهدر نام دارد. از
کارهای رایج در این جشن، گره زدن سبزه و گفتن دروغ سیزده است. مراسم
سیزدهبهدر در مناطق غربی افغانستان ازجمله شهر هرات نیز برگزار میشود.
با وجودی که روز سیزدهم فروردین در کشور افغانستان جزو تعطیلات رسمی نیست،
اما مردم این مناطق برای گردش در طبیعت، عملاً کسب و کار خود را تعطیل
میکنند. مردم این منطقه همچنین اولین چهارشنبه سال را نیز با گردش در
طبیعت سپری میکنند.
علاوه بر این، ساکنان کابل در افغانستان، در طول دو هفته اول سال برای گردش
به همراه خانواده به مناطقی که در آنها گل ارغوان میروید، میروند.
یکی دیگر از آیینهای نوروز که در آسیای میانه و کشور تاجیکستان مرسوم است،
مراسم گلگردانی و بلبلخوانی است. گل گردانها از دره و تپه و دامنهٔ
کوهها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن
عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده میدهند.
نوروزخوانی
نوروز خوانی یا بهار خوانی یا نوروزی، گونهای از آواز خوانی است که در
گذشته در ایران رواج داشتهاست. در حال حاضر رواج این گونه آواز خوانی
بیشتر در استانهای مازندران و گیلان است. در نوروز خوانی افرادی که به
آنها نوروز خوان گفته میشود پیش از آغاز فصل بهار به صورت دورهگردی به
شهرها و روستاهای مختلف میروند و اشعاری در مدح بهار یا با ذکر مفاهیم
مذهبی به صورت بداهه یا از روی حافظه میخوانند. این اشعار اکثرأ به
زبانهای طبری و گیلکی میباشد. این اشعار بیشتر بصورت ترجیع بند بوده و
توسط یک یا چند شخص همزمان خوانده میشود.
منطقهای که در آن جشن نوروز برگزار میشد، امروزه شامل چند کشور میشود و همچنان در این کشورها جشن گرفته میشود. برخی آیینهای نوروز در این کشورها با هم متفاوتاند. مثلاً در افغانستان سفره هفتمیوه میچینند؛ اما در ایران سفره هفت سین میاندازند.
جغرافیای نوروز با نام نوروز یا مشابه آن، سراسر خاورمیانه، بالکان، قزاقستان، تاتارستان، در آسیای میانه چین غربی (ترکستان چین)، سودان، زنگبار، در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و نیز آمریکای شمالی، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، نپال و تبت را شامل میشود.
همچنین کشورهایی مانند مصر و چین جزو سرزمینهایی نیستند که در آنها نوروز جشن گرفته میشد، اما امروزه جشنهایی مشابه جشن نوروز در این کشورها برگزار میشود.
در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۹ (۱۰ فروردین ۱۳۸۸)، پارلمان فدرال کانادا، اولین روز بهار هر سال را به عنوان نوروز (Nowruz Day)، عید ملی ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر نامگذاری کرد.
در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۱۰ سازمان ملل متحد با تصویب یک قطعنامه در مقر سازمان در نیویورک، عید نوروز را به عنوان روز بینالمللی نوروز و فرهنگ صلح در جهان به رسمیت شناخت.